Monday, October 23, 2006

To project χτίζεται ψηφίδα την ψηφίδα...

Έργο = Αποτίμηση

Προχθές, χρησιμοποίησα με θέρμη ένα απλουστευτικό μοντέλο λειτουργίας, με σαφή στόχο να κατανοήσω πως μπορεί να δουλεύει μια πολύ χαλαρή δημιουργική κοινωνική δομή και πως μπορεί να προχωράει ξεκολλώντας από δύσκολες αμεσοδιοικητικές διαδικασίες. Το συγκεκριμένο φορμαλιστικό παράδοξο του «όσοι συνεχίζουν αποφασίζουν» μπορεί να μας δίνει γρήγορες λειτουργικές εξηγήσεις για αυτού του είδους τις ομάδες αλλά μπαίνει σε δύσβατα μονοπάτια όταν γίνεται μοντέλο λειτουργίας σε ένα βάθος χρόνου αφού δημιουργεί σεκταριστικές τάσεις (σεκταρισμός, βλ. ορισμό στο blog, ELLI) και επικίνδυνους απομονωτισμούς.
Το σημαντικότερο μειονέκτημα της χρήσης του, όμως, κρύβεται ακριβώς στο σημαντικό εκείνο σημείο που φαίνεται να μας διευκολύνει. Με την ευκολία της μετρίσιμης παρουσίας ή απουσίας φτάνουμε να συμφωνούμε στο τι θα κάνουμε και ψάχνουμε απλά το πώς. Ξεπεράσαμε εύκολα –σε θεωρητική βάση εννοώ- το «γιατί» και φτάσαμε στο «πώς».
Αντιλαμβάνομαι, συντρόφισσες και σύντροφοι, πως το σημαντικότερο ζήτημα που αιωρείται στον αέρα δεν είναι το «τι» και το «πώς» θα φτιάξουμε αλλά «γιατί» θα το φτιάξουμε. Καταλαβαίνω πως αυτό που λείπει είναι το κίνητρο, το πέρασμα στη δράση, η εξήγηση της πράξης, αυτό που κανείς περιφραστικά θα το ‘λεγε κάπως έτσι: «ΟΚ! Βρεθήκαμε και συζητήσαμε. Γιατί αυτό πρέπει να πάει παρακάτω; Οι 4ΣΣ4ΦΣ είναι από μόνες τους μια δράση. Γιατί πρέπει να πάρουν σχήμα, μορφή, ή παρουσία και μάλιστα κάτω από μια θεσμική ομπρέλα (Πολιτιστική – Έκθεση – Πανεπιστήμιο – καθηγητές - σπιτονοικοκύρηδες – γονείς -κ.ό.κ.);».
Πράγματι αυτό είναι το σημαντικότερο σημείο της διεργασίας, αν θες να κινητοποιήσεις τα 20-25 μυαλά που βρέθηκαν στις συζητήσεις να παράγουν αποτέλεσμα. Όμως η απάντηση σε αυτό το «γιατί», και στα δεκάδες άλλα «γιατί» που ακούστηκαν από όλους μας στις συναντήσεις αυτές, δεν είναι μία και δεν είναι προφανής, αλλά εξαρτάται από δεκάδες, εκατοντάδες, θα τολμούσα να πω χιλιάδες και εκατομμύρια -για τον καθένα ξεχωριστά- συνειδητές, υποσυνείδητες ή ασυνείδητες, ατομικές ή συλλογικές, εικόνες, καταστάσεις ή κινήσεις. Αυτό το «γιατί» και όλα όσα άλλα «γιατί» ακούστηκαν ή δεν ακούστηκαν, κρύβουν και θίγουν ακριβώς την ουσία των σύγχρονων φιλοσοφικών ερωτημάτων. Η αναζήτηση του ατομικού ρόλου και χώρου μέσα σε δομές που μεταβάλλονται, παραμένει στην εποχή μας, στο επίκεντρο της κυρίαρχης διανόησης. Όλα μας τα «γιατί» είναι κομμάτι της ευρύτερης προσπάθειας για κατανόηση των πραγμάτων μέσα και έξω, πριν και μετά. Είναι τα «γιατί» αυτά, τα συμπτώματα της προπατορικής ασθένειας του ανθρωπίνου γένους.
Αυτό ακριβώς –ευτυχώς και δυστυχώς- είναι το μόνιμο πρόβλημα των θεωρητικών συζητήσεων. Μικραίνουν και μεγαλώνουν τους ορισμούς ανάλογα με την περίπτωση. Το κάθε μικρό ή μεγάλο «γιατί» που μπορεί να προέλθει από οποιονδήποτε και οποτεδήποτε (π.χ. η παρουσία κάποιου σε μία από τις 4 συζητήσεις, μπορεί να έχει ισομερή παρέμβαση και να μεταβάλει εξίσου την κουβέντα), μπορεί να αναχθεί σε κεντρικό σημείο μιας ευρύτερης θεωρητικής διαδρομής, και να αποτελέσει ανάχωμα (έστω και χρονικό) για περαιτέρω βήματα, ενώ τελικά είναι κομμάτι ενός μεγαλύτερου ή πρακτικότερου «γιατί» [ιδεολογικού ή αισθησιακού (σ.σ. αισθήσεις)] που το ’χουμε όλοι ή κάποιοι και που τελικά δεν είναι άλλο από εκείνο το μεγάλο «γιατί» που ψάχνουν όλοι ο καθένας με τον τρόπο του, αλλά κανείς δεν το έχει.
Παρόλο, λοιπόν, που πιστεύω ακράδαντα πως αυτή, η αναζήτηση του «γιατί», κρύβει ακριβώς την ουσία της ίδιας της δράσης, της ίδιας της προσπάθειας για συνομιλία, συνεύρεση και παρουσία, και ακόμα περισσότερο για δράση ή αντίδραση (που λέει και ο Αντρέας. Σε ποιόν και σε τι; Θα ρωτούσα εγώ για να ιντριγκάρω), νομίζω πως πρέπει να συνεχίσω καβάλα στο φορμαλιστικό παράδοξο μου και να δεχθώ πως υπάρχουν άνθρωποι που έχουν -αποσιωπώντας από κοινού την άγνοιά τους- βρει κοινό «γιατί» και ψάχνουν πλέον το «πώς».
Τα δείγματα για ένα τέτοιο προχώρημα υπάρχουν. Η διάσημη πλέον φράση της Δάφνης (ξεκινάω με την παραδοχή ότι όλοι θέλουμε να βγει το έντυπο!!), η καταγγελτική συγκατάβαση του Αντρέα (Ας μιλήσουμε για τα δικά μας σφάλματα,τις αντιδράσεις του καθενός.ας μιλήσουμε για τη βάση των πραγμάτων.Αυτά για την ώρα, θα στείλω και εγώ κάποια πιο μονταρισμένα κέιμενα), η ερώτηση της Χρυσάνθης (Πως είναι δυνατόν 20 μυαλά που μοιράζονται τέτοιες σκέψεις , να έχουν εξαρχής ως δεδομένο το "να παραμείνουμε στην θεωρία..." ?)και όλα αυτά με την πεσιμιστική ειρωνική συναίνεση της πιο αντιδραστικής ποιητικής φωνής της μεταπολεμικής Δυτικής Ευρώπης:
Νομίζω δικαιούσθε με το παραπάνω
Δυο - δυο , τρεις - τρεις , να παίξετε , να ερωτευθείτε
Και να ξεσκάσετε , αδερφέ , μετά από τόση κούραση.

Ουφ! Πέσ’ το επιτέλους. Μας έσκασες!!!
Ναι! Έχουμε την δύναμη να περάσουμε στο «Πώς», όμως δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι αφήσαμε τα βασικότερα, αναπάντητα πίσω, και πως μέσα σε αυτά τα αναπάντητα είναι και ερωτήματα κάποιων που επέλεξαν –λάθος ή όχι, δεν παίζει ρόλο- να είναι απόντες. Τι σημαίνει αυτό; Πως αφού αποφασίσαμε να παίξ(ω)ουμε σε ένα παράδοξο, σε ένα project, ορίζοντας κανόνες «4ΣΣ4ΦΣ», τότε θα πρέπει να δεχτούμε ότι όλες οι παρουσίες, ακόμα και αυτές που δεν πιστεύουν πως μπορεί αυτή η δράση να προσθέσει έστω και ένα μικρό λιθαράκι στο δικό τους «γιατί», πρέπει απολύτως να καταγραφούν.
Σε μια τρίωρη συζήτηση δεν μπορούν να μιλήσουν όλοι ή το ίδιο. Όμως ακόμα και η παρουσία, η όποια παρουσία, μικρή ή μεγάλη, έχει την δική της ύπαρξη και αξίζει –δικαιούται - να καταγραφεί. Κάποιος που μαγειρεύει δεν συνεισφέρει λιγότερο από κάποιον που μιλάει ή τραβάει φωτογραφίες. Η αίσθηση του τι συνέβη στα 4ΣΣ4ΦΣ είναι γενικότερη και περικλείει μια ολόκληρη κοινωνική σχέση. Κάποιος μάλιστα θα μπορούσε να πει πως η σχέση αυτή πάει πέρα και από τις αισθήσεις αφού κάποιοι (?) έλαμψαν δια τις απουσίας τους, ή κάποιοι άλλοι (including me) ανακατεύτηκαν περισσότερο απ ’ότι έπρεπε (let’s say!!). Όπως είπαμε και προχθές ακόμα και η απουσία κουβαλάει μηνύματα, αλλά ας το αφήσουμε αυτό για άλλη μια φορά.
Σαφώς κανείς δεν διεκδικεί να μιλάει για τον άλλον, αλλά εδώ, (στο δικό μας παραμύθι) αποφασίσαμε (εμείς που προχωράμε), ότι, απουσία του άλλου, κάποιος πρέπει να μιλήσει και για αυτόν. Ο Αντιπρόσωπος ακόμα και αν Διαφωνεί με τις απόψεις του Απόντος πρέπει να προσπαθήσει να τις παρουσιάσει με τον πιο «καλό» τρόπο. Με γνώση της υποκειμενικότητας, αλλά πάντως με εκείνη την θεωρητική παλιά (και πάντα νέα) ιδέα περί Αριστερής Ηθικής (παλεύω και για τα δικαιώματα του απεργοσπάστη).
Αυτή, η επιπλέον, παραδοχή λειτουργεί με έναν ευχάριστο τρόπο. Μας προχωράει οργανωτικά. Μας μοιράζει ένα ρόλο, που με καθαρή αντίληψη για τους κινδύνους και τις μαύρες θεωρητικές τρύπες του μοντέλου μας, αυτοβούλως τον αποδεχόμαστε. Αυτό θα πει πως πρέπει να βρούμε τρόπους παρουσίασης αυτών που έγιναν (Μα! Τι έγινε επιτέλους εκεί;;) στις 4ΣΣ4ΦΣ. Να βρούμε πραγματικά τι θα μπορούσε να εκφράζει τους άλλους, την ατμόσφαιρα, τις μυρωδιές, τις ιδέες, τις απόψεις, τα «γιατί».
Πόσο δύσκολο είναι να εκφραστεί όλο αυτό με την θεωρεία; Τα χρώματα, οι απόψεις, οι αποχρώσεις, τα βλέμματα, πόσες δεκάδες παράλληλες σκέψεις διαφόρων επιπέδων; Είναι πολύ δύσκολο. Πώς θα γίνουμε πράξη, συντρόφισσες και σύντροφοι; Σας ρωτώ. Πώς θα γίνουμε πράξη;

0 Comments:

Post a Comment

<< Home